وحید نواداد، سرپرست معاونت میراث فرهنگی استان آذربایجان شرقی در یادداشتی نوشت: مجموعه میراث فرهنگی کشور، حوزه‌ای بسیار وسیع و متنوع از وظایف شامل شناسایی، معرفی، پژوهش، حفاظت و مرمت آثار و مواریث فرهنگی است. موضوعاتی با جنبه‌های ویژه علمی، تخصصی و فرهنگی که در عین وظایف عملکردی دستگاه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور بایستی در ارتباط با سایر دستگاه‌های اجرایی و علمی باشد.

به لحاظ ساختاری و عملیاتی، مجموعه میراث فرهنگی در بخش شناسایی، معرفی و ثبت آثار تاریخی شامل ملموس (غیر منقول، منقول، طبیعی) و ناملموس در سطح ملی و جهانی و حفاظت و صیانت از این آثار فعالیت می‌کند. همچنین موزه‌های کشور، محل نمایش عظمت و بالندگی مواریث فرهنگی کشور است که تنوع تمدن، فرهنگ، تاریخ و مردمان ایران زمین را به رخ می‌کشند.  

در کنار ابنیه و آثار ارزشمند تاریخی، جغرافیای ایران، گنجینه‌ای از بافت‌های تاریخی شهری و روستایی است؛ چنانچه وزارت میراث فرهنگی تا کنون بیش از ۱۶۸ شهر کشور را به عنوان شهر تاریخی تعیین و محدوده آن‌ها را ابلاغ کرده است. حفاظت از ابنیه، توده‌گذاری و هویت شهرهای تاریخی، یکی دیگر از وظایف میراث فرهنگی کشور است که این، جز با مشارکت سایر دستگاه‌های اجرایی، نظیر وزارت راه و شهرسازی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، شهرداری‌های کشور و نیز مشارکت و همراهی مردمی و بخش غیردولتی میسّر نخواهد بود. 

پژوهش، اصلی‌ترین پایه میراث فرهنگی است. چه در حوزه باستان‌شناسی شامل کاوش و حفاظت محوطه‌های تاریخی و شناسایی فرهنگ و تمدن ایران، و نیز مرمت و مهندسی مداخلات حفاظتی، احیای ابینه تاریخی، مردم شناسی، شناسایی و حفاظت آثار و فرهنگ ناملموس کشور، پژوهش و مطالعات مهمترین رکن فرآیند کار است. پژوهشگاه میراث فرهنگی کشور با همکاری دانشگاهیان و متخصصین باستان شناسی، معماری و مرمت و مردم‌شناسی و سایر متفکرین در این زمینه فعالیت می‌کند.  

تنوع و تکثری که به خلاصه اشاره شد، نشان می‌دهد که طیف وسیعی از مهارت، تخصص همراه با تجربه و دانش در ارتباط با بخش عظیمی از نهادها و دستگاه‌های دولتی و غیر دولتی کشور می‌بایست همکاری نمایند تا معرفی و حفاظت مواریث فرهنگی کشور اتفاق افتد.  

نشستی در دی ماه سال ۱۴۰۲ به همت قائم مقام وزیر و معاون میراث فرهنگی کشور آقای دکتر علی دارابی، در وزارت میراث فرهنگی کشور برگزار شد. این نشست سه روزه اهداف متنوعی را پیگیری کرد که یکی از آن‌ها که در سخنرانی دکتر دارابی مورد تاکید قرار گرفت؛ افزایش و ارتقای سواد میراثی منابع انسانی متولی میراث فرهنگی کشور بود. موضوعی که ایشان از ابتدای تصدی مسئولیت بسیار به آن پرداخته و اقداماتی موثری صورت داده است. تدوین و تهیه دستنامه مدیران میراث فرهنگی شامل مدیریت میراث فرهنگی، پایگاه‌های میراث ملی و جهانی و موزه‌ها یکی از اقدامات با ارزش در این زمینه است.  

همچنین در کنار افزایش سطح آگاهی و تسلط بر قوانین، دستورالعمل‌ها و بخش‌نامه‌های مرتبط با میراث فرهنگی، افزایش تعاملات بین دستگاهی در بخش‌های قانون‌گذاری، برنامه و بودجه، دستگاه‌های دولتی نظیر راه و شهرسازی، نهادهای فرهنگی نظیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، بخش‌های نظارتی همانند سازمان بازرسی کل کشور و همچنین همکاری با سازمان اوقاف و امور خیریه و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در موارد و موضوعات مشترک یکی دیگر از اهداف این نشست برنامه ریزی شده بود.  

با قاطعیت می‌توان گفت همکاری و برنامه‌ریزی ادارات کل ستادی معاونت میراث فرهنگی کشور و تلاش‌های دکتر داوری در ارتقای سطح کیفی برگزاری نشست بسیار ارزنده بوده و گفت و گوهای بسیار مفیدی در زمینه وظایف ملی واستانی حفظ و احیای ابنیه و محوطه‌های تاریخی، پایگاه‌های ملی و جهانی، امور موزه ها، صندوق حفظ و احیا و پژوهشگاه میراث فرهنگی انجام شده و تعاملات مثبتی اتقاق افتاد.  

چهارمین نشست معاونان میراث فرهنگی سراسر کشور، مروری بود بر برنامه ها، وظایف، نقاط قوت و ضعف، چالش‌ها، فرصت و راهکارها در حوزه عملیاتی و وظایف سازمانی معاونان میراث فرهنگی کشور که در این میان به نظر من افزایش و ارتقای سواد میراثی در تمامی حوزه‌ها می‌تواند یکی از مهمترین دستاوردهای این نشست باشد.  

حرف پایانی آن که نگارنده پیشنهاد می‌کند نشست‌های آتی با تمرکز بر مسائل تخصصی و در ادامه نشست‌های گذشته به صورت استانی و با مشارکت بیشتر ادارات کل استانی برگزار و اهداف گذشته پیگیری شود.

انتهای پیام/